ቅዱሳን አበው ስለ እመቤታችን

ስለ እመቤታችን ንጽሕና አባቶች ብዙ ብለዋል፡፡ እንዲያው በደፈናው እመቤታችን ለብዙዎቹ አባቶች የድርሰታቸው መጀመሪያ፣ የቅኔዎቻቸው ምንጭ ነበረች ማለት ይቻላል፡፡ ጥቂት ላካፍላችሁ፡-

ከሶርያዊው ቅዱስ ኤፍሬም ውዳሴ ማርያም ልጀምር አባቶቻችን እንደሚነግሩን ይህ አባት የእመቤታችን ፍቅር ቢጠናበት “ምነው ምስጋናዋ እንደ ሰማይ ከዋክብት እንደ ምድር አሸዋ በዝቶልኝ እንደምግብ ተመግቤው” እያለ ይመኝ ነበር፡፡ እግዚአብሔርም ለቅዱሳኑ የወደዱትን ያደርጋልና እመቤታችን ተገልጣለት፣ ውዳሴዋም በዝቶለት “አኃዝ እግዚኦ መዋግደ ጸጋከ፡፡” (ጌታ ሆይ የጸጋህን ሞገድ ያዝልኝ) እስኪል ድረስ ረክቷል፡፡ (ውዳሴ ማርያም አንድምታን ይመልከቱ)

ከሰባቱ ቀን ውዳሴዎቿ መካከል ሁለቱን አንቀጽ ከማክሠኞና ከዐርብ እንጥቀስ፡-

“አክሊለ ምክሕነ፣ ወቀዳሚተ መድኃኒትነ፣ ወመሠረተ ንጽሕነ ኮነ በማርያም ድንግል እንተ ወለደት ለነ መድኅነ፡፡”        (የማክሠኞ ውዳሴ ማርያም)

ትርጉም፡- “የመመኪያችን ዘውድ፣ የደኅንነታችንም መጀመሪያ፣ የንጽሕናችንም መሠረት መድኃኒታችንን በወለደችልን      በድንግል ማርያም ሆነልን፡፡”

ማርያም ንጽሕት ድንግል ወላዲተ አምላክ፣ ማእምንት ሰአሊተ ምሕረት ለውሉደ ሰብእ ሰአሊ ለነ ኀበ ክርስቶስ ወልድኪ ይሥረይ ኃጢአተነ፡፡(የዐርብ ውዳሴ ማርያም)

ትርጉም፡-

“ንጽሕት ድንግል የሆንሽ፣ አምላክን የወለድሽ፣ ለሰው ልጆችም የታመንሽ ምሕረትን አሰጪ ማርያም፣ ልጅሽ ክርስቶስ ኃጢኣታችንን ይሠርይልን ዘንድ ለምኚልን፡፡”

ግብጻዊው አባ ሕርያቆስ ደግሞ በቅዳሴ ማርያም እንዲህ ይላል፡-

“ኦ ማርያም በእንተዝ ናፈቅረኪ ወናዐብየኪ፣ እስመ ወለድኪ ለነ መብልዐ ጽድቅ ዘበአማን ወስቴ ሕይወት ዘበአማን፡፡”

ትርጉም፡-

“ማርያም ሆይ እውነተኛ የጽድቅ መብልንና እውነተኛ የሕይወት መጠጥን ወልደሽልናልና እንወድሻለን ከፍከፍም እናደርግሻለን፡፡”

ኢትዮጵያዊው የማኅሌተ ጽጌ ደራሲም የነቢዩ ኢሳይያስን “እግዚአብሔር ዘርን ባያስቀርልን ኖሮ እንደሰዶም በሆንን ገሞራንም በመሰልን ነበር፡፡” (ኢሳይያስ 3፡ 9) የሚል ትንቢት መሠረት አድርጎ የሚከተለውን ይላል፡-

“ከመ ሰዶም እምኮነ ወከመ ገሞራ እምመሰልነ

እግዚአብሔር ኪያኪ ለእመ ኢያትረፈ ለነ፡፡” 

ትርጉሙም “እግዚአብሔር አንቺን ባያስቀርልን ኖሮ እንደ ሰዶም በሆንን ገሞራንም በመሰልን ነበር፡፡” ማለት ነው፡፡

ኢትዮጵያውያን ለእመቤታችን ያለንን ፍቅር የታዘቡ የውጭ ሀገር ሰዎች “ኢትዮጵያዊ ሰውነቱ ቢቆረጥ ከደሙ ጋር አብሮ ማርያም የሚል ስም ይገኛል፡፡” ብለዋል ይባላል፡፡ መቼም በእውነት ይበሉትም አይበሉት የእመቤታችን ከኢትዮጵያውያን ሕይወት ጋር መቆራኘት ግን ማንም የማያብለው ሐቅ ነው፡፡ ነፍሰ ጡር ልጅ ልትወልድ ስታምጥ “ማርያም! ማርያም!”፣ ስትወልድ “እንኳን ማርያም ማረችሽ፡፡” “ማርያም ጭንሽን ታሙቀው፡፡” “ማርያም በሽልም ታውጣሽ፡፡” ትባላለች፡፡ በአራስነት ወራቷም “የማርያም አራስ” ተብላ ድንግል ማርያም በአደራ ትሰጣለች፡፡ ሕጻናት ለብቻቸው ሲስቁ “ማርያም እያጫወተቻቸው ነው፡፡” ይባላል፡፡ ሕጻናቱም አድገው ሲጫወቱ ማምለጫ ፍለጋ “የማርያም መንገድ ስጠኝ/ ስጪኝ፡፡” ይባባላሉ፡፡ አንድን ሰው አንዳች ነገር እንዲያደርግልን ሽተን ስንለምንም “እንደው ለእኔ እንደ ቆምህልኝ ማርያም ትቁምልህ” ብለን ስሟን ጠርተን እንማጸነዋለን፡፡ ሰማዩን ቀና ብለን ለኖኅ የተሰጠውን ውብ የቃል ኪዳን ምልክት ቀስተ ደመና ስናይም “የማርያም መቀነት”፣ ፈረስ የምትመስል በራሪ ፍጥረትንም “የማርያም ፈረስ” እንላለን፤ ወዘተ.፡፡

እዚህ ላይ አያቴ ትዝ አለችኝ (ነፍሷን ይማርልኝ)፡፡ እውነቱን ለመናገር ከመጠመቋና ክርስቲያን መሆኗን ከማወቋ በስተቀር ስለክርስትና የምታውቀው ነገር የለም ማለት ይቀላል፡፡ ነገር ግን የእመቤታችን ድንግል ማርያም ማኅበር ነበራት፡፡ ሌላ መዝሙር አታውቅም፡፡ ነገር ግን “ስሟ ስንቅ ነው የእመቤቴ፤ ስሟ ስንቅ ነው የእመቤቴ፡፡” እያለች ስታወድሳት አስታውሳለሁ፡፡ ማርያም ማለት ለእርሷ የእምነቷ መሠረት ነበረች፡፡

አንዳንዴ ሳስበው በኢትዮጵያውያን ክርስቲያኖች ሕይወት ውስጥ እንደማርያም ትልቅ ስፍራ ያለው ምንም ነገር ያለ አይመስለኝም፡፡ ኢትዮጵያ ውስጥ ማርያምን ከቤት እስከ ቢሮ፣ ከትምህርት ቤት መታወቂያ ውስጥ እስከ ታክሲ ጋቢና ድረስ ታገኟታላችሁ፡፡ እኔ እንዳስተዋልሁት ስሟን፣ እናትነቷን የማይሰብክ የኢትዮጵያ ጥግ ብዙ አይደለም፡፡ በቤተክርስቲያኗን ትውፊት ስንመለከትም እንደድንግል ማርያም ብዙ መልክእ የተደረሰለት[i]፣ በርካታ መጽሐፍ የተጻፈለት[ii]፣ ቁጥሩ የበዛ በዓል[iii] የሚከበርለት አንድም ጻድቅ ወይም ቅዱስ አይገኝም፡፡ የዚህ ሁሉ ምክንያቱ ግን ሌላ አይደለም፡- ከላይ እንደጠቀስነው እውነተኛ የጽድቅ መብልንና እውነተኛ የሕይወት መጠጥን የወለደችልን ኃጢኣታችን ከክርስቶስ እንዳያርቀን የምትተጋ፣ እውነተኛ የክርስቲያኖች ረዳት፣ ርኅርኅተ ኅሊና መሆኗ ነው እንጂ፡፡

ብጹዕ ዮሐንስ ጳውሎስ ዳግማዊ እንዳሉትና እኔም ተስፋ እንደማደርገው የክርስቲያኖችን አንድነት ለማምጣት (በተለይ በኦርቶዶክስና በካቶሊክ መካከል) ነገረ ማርያም (Mariology) ትልቅ አስተዋጽዖ ማድረግ ይችላል፡፡ ቅዱስነታቸው ሲናገሩ ከዐራቱ የቤተክርስቲያንን አንድነት ለማምጣት ከሚመረመሩ ነገሮች መካከል አንዱ ነገረ ማርያም ነው፡፡ በዚህ ረገድ ከተመለከትን ደግሞ በኦርቶዶክስና በካቶሊክ አብያተ ክርስቲያን በሚገኙ ምእመናን መካከል ለእመቤታችን ባላቸው ፍቅር አንዳችም ልዩነት አንመለከትም- የፍቅራቸው መገለጫዎች እንደው ላይ ላዩን (superficially) ይለያይ ካልሆነ በስተቀር፡፡

ይሁን እንጂ ብዙው ሕዝብ በአብያተ ክርስቲያኑ መካከል የአስተምህሮ (ዶክትሪን) ልዩነት እንደሌለ አያውቅምና አንዳንዴ እንደ ጠላት ሲተያይ ማየቱ በእጅጉ ያሳዝናል፡፡ ሌላው ቀርቶ አንዱ ሐዘን ሲደርስበት ሌላኛው ፈጥኖ ቀርቦ ሲያጽናናው እንኳ አይታይም፡፡ አንዳችን የሌላኛችንን ሐሳብ ባለመረዳት የተነሣና በሥልጣን ሽኩቻ ምክንያት በመለያየት ለአንድ ሺህ ስድስት መቶ ዓመታት ያህል የጎዳነውን የክርስቶስን ቅዱስና ገር ልብ በማርያም አማላጅነት መንጋውን ወደአንድ እረኛ በመሰብሰብ ለመካስ በፍቅር መጣር፣ በእንባ መጸለይ አለብን፡፡ ክርስቶስ “ከመ ይኵኑ አሐደ ብነ ከማነ” (ዮሐ17፡ 21) ብሎ የጸለየለትን መንጋ ለገዛ ፈቃዳችን በማድላትና አፍቃሪ ልብ በማጣት ከፋፍለነው ሁላችን ኃጢአትን ሠርተናልና “We have all sinned.”፡፡ ሁላችንም በድለናልና ማንም ማንም ላይ ጣቱን ሊጠቁም አይበቃም[iv]፡፡ ይልቁንስ ዛሬ ፍቅርን እንፈልግ፡፡ ክርስቶስ ፊት በምንቀርብ ጊዜ የምንጠየቀው የማይጠቅሙ የሜታፊዚክስ ጭቅጭቆቻችንን ሳይሆን ወንድማችንን ምን ያህል መውደዳችንን ነውና፡፡[v] ዳግመኛም ክርስቶስ “የሰው ልጅ ዳግመኛ በመጣ ጊዜ በምድር ላይ እምነት ያገኝ ይሆንን?” እንጂ “እውቀት ያገኝ ይሆንን?” አላለም (ሉቃ 18፡ 8)፡፡

እርግጥ ነው አንዳንድ ሰዎች ክርስቲያኖችን የለያየው ራስን የመውደድና የኩራት አጥር አንድቀን እንደ በርሊን ግንብ ተንዶ ይፈርሳል ማለት የማይመስል ነገር ሆኖ ሊታያቸው ይችላል፡፡ ሆኖም አባቶቻችን “እግዚአብሔር ዓለምን ከፈጠረበት ዓለምን ያዳነበት ጥበቡ ይበልጣል፡፡” እንዲሉ የዚህ የመለያየት ግንብ መፍረስ ከድንግል በድንግልና መውለድና ከአምላክ ሰው መሆን በምንም አይበልጥምና ይፍጠንም ይዘግይ አንድ ቀን አይቀርም፡፡ ደግሞስ ኢየሱስ ክርስቶስ በመስቀል ላይ እጆቹን ለችንካር ዘርግቶ እግዚአብሔርና ሰውን፣ ሰውና መላእክትን፣ ሕዝብና አሕዛብን አላስታረቀምን? ዳግመኛም “በዘሯና በዘርህ መካከል ጠላትነትን አኖራለሁ፡፡ እርሱ ራስ ራስህን ይቀጠቅጣል፤” ተብሎ የመለያየት አባት ዲያብሎስ አልተረገመምን? የድንግል ማርያም ልጅስ በመስቀሉ የቀደመ የኃጢአት ግድግዳችንን አላፈረሰልንምን? ታዲያ ይህኛውን ለወንጌል መስፋት እንቅፋት አድርገን በትዕቢታችን የገነባነው የመለያየት ኃጢኣታችንን ግድግዳ እንዴት አይንድልንም? “እመን እንጂ አትፍራ!”

       ሰላም ለመዛርዕኪ ዘተረሰያ ኃይለ

 ከመ ይጹራ ነበልባለ

ማርያም ድንግል እንተ ኃጣእኪ መምሰለ

ኃጢኣትየ ለገብርኪ እመ ፈድፈደ ተለዐለ

ከመ ጥቅም ዘባቢሎን ረስዪ ንሑለ፡፡ (መልክአ ማርያም)

ቅድስት ማርያም የአምላክ እናት ለእኛ ለኃጢአተኞች አሁንም በሞታችንም ጊዜ ለምኝልን፡፡          

• Prev
• Next